De iconen van voorjaar 2014

.
1. De aartsengel Michael, Byzantijns Museum, Nicosia, 1500
2. Christus Pantokrator van Theofanes, Ivironklooster, Athos, 1543
3. Man van Smarten, Theofanes, Ivironklooster, Athos, 1543
4. Opstanding, Jan Verdonk, particulier bezit, 2003
5. De evangelist Lukas, Chilandari-klooster, Athos, 14e eeuw
6. Moeder Gods in Aanbidding, Theofanes, Protaton, Karyes, Athos, 1543
7. Intocht in Jeruzalem, Theofanes, Stavronikita-klooster, Athos, 1543

Is het wijden van iconen noodzakelijk?

Wie zich buigt over de vraag wat precies iconen zijn, komt automatisch uit bij de vraag of iconen gewijd moeten zijn voordat ze iconen genoemd mogen worden. Velen zouden geen ongewijde icoon in hun huis willen ophangen, ze beschouwen dat als heiligschennis. Men vindt dat een profane afbeelding door de wijding een heilige icoon wordt. Of het wordt op zijn minst een betere icoon. Weinigen zetten vraagtekens bij de in hun ogen legitieme, traditionele en totaal orthodoxe praktijk van de iconenwijding.

Maar spreek je dan van een niet-icoon vòòr de wijding? Dat kan niet, denk ik dan altijd. Wijden is niet essentieel voor de icoon, hoe vreemd het ook lijkt.

Vader Steven Bigham van het karpatho-russische diocees in Montreal deed onderzoek naar de iconenwijding en kwam tot verassende conclusies.

In de verslagen van het 7^e oecumenische concilie te Nicea (787) lees je dat de iconoclasten, de  iconenbestrijders, beweerden dat de icoon niet heilig is. Volgens hen was het een gewoon voorwerp zonder waarde zoals de schilder het maakte, omdat er geen wijdingsgebed over werd uitgesproken.
Voor het eerst wordt een wijdingsgebed (en maar liefst vijf) opgenomen in 1649 in het Oekraïense gebedenboek van Petrus Moghila van Kiev en in het grote Griekse gebedenboek, het Euchologion, in 1730. De traditie kent dan al 1500 jaar lang geen wijding! Dus het zal er om draaien hoe de vaders van 787 de iconoclasten op het concilie hebben weersproken, en dat zal alles verklaren.

Een icoon wordt het, als hij de gelijkenis met het hemelse prototype heeft, vanaf het moment dat de icoon de naam van de heilige draagt, zeggen in het kort samengevat de vaders. Een icoon is dan van zichzelf al heilig en vol van genade.

De genoemde orthodoxe gebedenboeken schijnen te hebben willen opbieden tegen de gebruiken in de Rooms-katholieke Kerk. Een voetnoot van de uitgever van het Euchologion uit 1730 wijst op de Rooms-katholieke, met name de bisschoppelijke gebedenboeken die al iconengebeden bevatten.

De centrale tekst van het Euchologion luidt: “Daarom bidden wij U, onze God, om de genade van uw Heilige Geest neer te zenden, samen met uw engel, op deze icoon, zodat elk gebed dat aan U gericht is door deze icoon kan worden ontvangen door de genade van Uw eniggeboren Zoon  …”.  De Russische versie spreekt van het “geheiligd” worden van de icoon door dit  gebed.

De situatie van tegentraditionele iconenwijding is tragisch maar niet verrassend, zegt Bigham. Vanaf de 17^e eeuw degenereert het iconenschilderen, dus waarom ook niet de theologie en de gebedspraktijk van de kerk? Hij stelt voor de iconenwijding te vervangen door een ceremonie van goedkeuring en acceptatie van een nieuwgeschilderde icoon door geestelijkheid en gelovigen, zonder de iconoclastische notie die in de gebeden van de huidige wijdingen naar voren wordt gebracht.

De Omhelzing van de heilige apostelen Petrus en Paulus

This is the icon that was at the Museum Catharijneconvent Utrecht Icon Exhibition "Divine Inspiration". So it was amidst old Russian masters! Till August 4th 2013.

 

Jan Stam (2-9-1944 - 30-8-2013)

.
JAN STAM (2-9-44 - 30-8-13)
Jan Stam groeide op in Haarlem-Noord bij de Mariakerk aan de Rijksstraatweg. In mei 2013 schonk hij aan de St.Barbarakerk op de St.Barbara begraafplaats een glas-in-loodraam. Het was het werk van Diego Semprun, de vierde generatie van de befaamde familie glazeniers Joep Nicolas. Het Raam stelt voor het wonder van de heilige Elisabeth van Thuringen, Jans moeder heette Elisabeth. De broer van de rijke Elisabeth, die al wat ze thuis had weggaf aan de armen, dwong haar haar mantel te openen om te zien wat ze nu weer bij zich had. De mand die ze droeg was vol met rode rozen ...

Beste Jan,
je kwam trouw acht jaar naar de school voor de iconen. Jouw passie. Samen met anderen schilderen en uitwisselen. Alles was leuk. De technie was in het begin des beginners, maar later schilderde je mooi en ook in opdracht en ook om weg te geven. Je had enthousiaste bijdragen en plaatjes van vooral katholieke heiligen. Je verlangde blijkbaar terug naar het rijke Roomse leven. Ook daar verhalen over. Het laatste wat ik me herinner was een plotselinge klap op mijn rug in de Krijtberg op het Singel, jouw ideale kerk kan je zeggen. Hé Jan, - Hé Jan!
Namens al je vrienden de iconenschilders kan ik zeggen: Rust in vrede, Requiescas in Pace.

.

Optreden op EO - radio "Sporen van God"

.
* Ik was op EO-radio, luister naar 20 interessante minuten op de link http://www.eo.nl/radio5/programmas/sporen-van-god/ en klik op de plaat met de icoon
.

Reportage over de expositie in Rolduc en iconen op canvas

.

Ik haast me om te zeggen dat de echte iconen op hout worden geschilderd maar dat iconen in alle materialen kunnen worden gemaakt, zoals mozaiek, olie, gravure, hinterglas, aquarel, fresco en  aquarel  – het blijven iconen als ze als afbeelding beantwoorden aan de eisen van het orthodoxe schildersboek, maar het zijn niet de de iconen “in engere zin” zoals we ze kennen. 

.

 

Onze expositie in Rolduc

PANORAMA VAN GODS LIEFDE
Zo heet onze iconenexpositie in de Abdij Rolduc in Kerkrade van 7 juli t/m 31 augustus. Kees Rietveld, Louis van Veen en Jan Verdonk exposeren ongeveer 70 iconen in de kruisgangen van de Abdij. Ze tonen het hele scala van de grote christelijke feesten en de portretten van Christus en Maria, engelen, evangelisten, profeten en vele heiligen.
Het is een verkooptentoonstelling. Er zijn iconen vanaf 200 euro.
Een activiteit rond de expositie is de lezing van Kees Rietveld in Rolduc: “Een introductie bij Iconen” bij voldoende belangstelling op 6 juli.
Tijd: 18.00 uur
Toegang: gratis
Reservering bij Kees Rietveld, per email: k.rietveld@hetmiland.nl

Een ander activiteit rond de expositie is workshop van Jan Verdonk in Rolduc: “Het gezicht van een Engel” op 6 juli en 31 augustus bij voldoende belangstelling.

Tijd: 12.00 tot 17.00 uur
Kosten: 75,- euro
Informatie en opgave bij Jan Verdonk, per email: janverd@xs4all.nl

Er is een catalogus verkrijgbaar aan de receptie van Rolduc van 20 bij 15 cm. en 30 pagina’s in kleur met al de iconen. Deze kost 20 €. 

 

Adresgegevens:

Abdij Rolduc
Heyendallaan 82
6464 EP Kerkrade
Telefoon: 045 54 66 888
Email: info@rolduc.com
Website: www.rolduc.com
Openingstijden: van 7.00 tot 23.00 uur

Routebeschrijving

AUTO Vanaf Eindhoven
Volg de A2 richting Maastricht/Heerlen en ga vanaf knooppunt Kerensheide richting Heerlen/Aken (A76). Ga vanaf knooppunt Ten Esschen richting Kerkrade (A76 en vanaf knooppunt Bocholz de N281). Neem afslag Kerkrade en volg “Kerkrade”. Daarna de bruine bordjes “Rolduc” volgen.
LET OP MET NAVIGATIESYSTEMEN:
Niet alle navigatiesystemen geven de route naar de Heyendallaan goed weer. Omdat de Heyendallaan een zijweg is van de Roderlandbaan, is het het veiligst Roderlandbaan in plaats van Heyendallaan in te programmeren. Volgt u in geen geval de route via de Kloosterlindenweg, want dit is een onbegaanbaar bosweggetje.
OPENBAAR VERVOER
Vanaf spoorwegstation Kerkrade: buslijn 30, halte Abdij Rolduc (Rolduckerstraat). Buslijn 30 is overdag een reguliere buslijn, maar na 19.00 uur en in het weekend een belbus: minimaal één uur vooraf te “reserveren” via 0900-0699.

ICONENBOEKEN TE KOOP

.

Alle boeken zijn ónder de laagste prijs op internet geprijsd.

 

Renée Guerdan. Byzantium 4

Vasiliev. Byzantine Empire I & II 15
The Eastern Schism. Runciman            30
Beitrage zur kunst des Christlichen Ostens 0
Michelis. An esthetic approach to Byzantine Art            30
J.de Swart. De Eeredienst van het Oosten            4
Bigham. Heroes of the Icon 10
The Russian Icon 10
Sotheby. Catalogus 304 0
Bijbels Museum. Feestikonen 3
Vader Paisius van de Heilige Berg 12
Het Heilige Land. In de Voetsporen van Jezus    9
Elsevier pockets. Ikonen.             3
Koert ter Veen. Athos 10\

 Wie interesse heeft in enig boek kan dit melden via mijn emailadres

 .

 

De iconen voor de najaarscursus 2013

.
Dit zijn de iconen:
1. Franciscus, uitgevoerd door een Kretenzer, 16e eeuw
2. Mattheus, Servisch, uit Chilandari-klooster op Athos, 14e eeuw
3. Visioen van Ezechiel, Poganovo-klooster, Servie, 15e eeuw
4. Gabriel, Theofanes in Karies' hoofdkerk, Athos, 1546
5. Deësis, Angelos, 15e eeuw
6. Gastmaal  van Abraham, Kreta, 15e eeuw
7. De omhelzing van Petrus en Paulus, Karakallou-klooster, Athos, 15e eeuw
Ik wens iedereen succes en voor nu een goede zomer!
.

De erfenis in Dordrecht

De lessen van Ko Jeroense.

In 2007 liepen twee leerlingen van Ko over de expositie Hemelse Pracht die onze school had georganiseerd in de Nicolai-kerk in Utrecht. Zij zeiden: Onze vergulding ziet er mooier uit.

Nu zal het wel zo zijn dat Ko de iconen van al zijn leerlingen verguldt, maar het systeem is voor 100 % van mij afkomstig is. Dus de vergulding kan niet mooier zijn, het is dezelfde.
Ik voel hier de behoefte te citeren uit een oude brief aan Ko.

Beste Ko,                                                                       Amsterdam 10 oktober 2005

Je hebt in Amsterdam twee en in Utrecht één cursus bij me gevolgd, en in die tijd begon je ook les te geven. Je zei dat er geen les van je voorbij ging dat je mijn naam niet noemde. Je zei dat je volledig door mij opgeleid was en alles aan mij te danken had wat je wist. Ik heb altijd publiekelijk naar je lessen geïnformeerd en suggesties voor dat lesgeven gegeven, en je dingen toegestuurd, omdat ik vond dat je goede voorbeelden nodig had. Je medecursisten zijn mijn getuige. Na die drie cursussen heb je je plaats ter beschikking gesteld voor nieuwkomers. Ik heb je naar de middaggroep meegenomen om te helpen bij het vergulden, en ook in de avondgroep assisteerde je. Je kreeg een Chinese maaltijd aangeboden om etenstijd.

Ik bleef je volgen en heb je weleens zomaar gebeld. Je werd uitgenodigd door mij op de gevorderden-workshop die Neoklis gaf in april 2005. Dikwijls verwees ik mensen naar jouw lessen, die in de buurt woonden, zoals de dames De Munck, Kool en Van Gend, en nog vele anderen. Toen de expositie van ons Atelier kwam vond ik het leuk jou ook te vragen, hoewel je er niet meer bij was. Je schreef me een dankbaar briefje. Je bent in het zonnetje gezet als een leerling die les gaf en schilderachtige iconen maakte, in de openingstoespraak en in de media (krantenartikelen en internet). Je kreeg een mooie plaats om te hangen en mocht ongeveer 10 iconen brengen. Je leverde je iconen af los in een koffertje in Amsterdam en ik heb ze liefdevol voor je verpakt. Je had bijna een verkoop en ik hielp iemand uit Amstelveen aan je telefoonnummer, omdat die jouw kleurgebruik zo buitengewoon vond, al zei je die dat het Jans kleuren waren. Die heeft intussen les bij je gehad. Al met al denk ik dat ik me een vriend heb betoond.
...

Maar nu denk ik dat je mijn naam niet meer noemt, want dat doe je niet in het interview voor Eikonikon ("Later heb ik nog een cursus gevolgd aan de Volkuniversiteit in Amsterdam"), niet op de website van het Griekse Karidiès waar je mijn opvolger voor een zomercursus was, elders is het: “Zelf leerde Ko Jeroense ikoonschilderen in een klooster”.
Nou Ko, dat is onwaarheid spreken, dat mag niet.
.

My icon of the Embrace in Museum

 

Amazing fact is that my icon of the Embrace of the holy Apostles Peter and Paul is replacing an old icon of the same type at the Museum Catharijneconvent Utrecht Icon Exhibition "Divine Inspiration". So it is amidst old Russian masters! Till August 4th.
.

Boeken Opruiming / Τα ελληνικα βιβλία μου ξεπουλαω

Τα ελληνικα βιβλία μου ξεπουλαω
Ο τίτλος υποδηλώνει είτε στα ελληνικά είτε στα ολλανδικά η αλλη γλωσσα αν είναι γραμμένο. Μπορείς μέσω email (janverd@xs4all.nl) επίσης να ρωτήσεις σχετικά με το περιεχόμενο ενός βιβλίου.
Τα βιβλία μπορούν να παραληφθούν. Μένω απέναντι από το σπίτι της Άννας Φρανκ στο Άμστερνταμ.

 

Boeken Opruiming 

Hiermee doe ik mijn Griekse boeken weg. De titel geeft aan of het in het Grieks of in het Nederlands is geschreven. Men kan via (janverd@xs4all.nl) ook informeren naar de inhoud van een boek.

De boeken zijn af  te halen. Ik woon tegenover Anne Frankhuis te Amsterdam.

 

€ 5,00 

 

N.G.Svoronos. Episkopisi tis neoellinikis istorias  

J.Seferis. Dekaochto keimena. 1970 

G.Makrijannis. Apomnimonevmata 

L.Politis. Sinoptiki istoria tis neoellinikis logotechnias

Charles Hupperts. De macht van Eros 

Santorin 

Délos. 

B.Kavvatha. I alli Eleni 

Asterix. Falx aurea 

Civilisation Mycenienne 

Ta Nea Ellinika gia xenoglossous 

Vasilis Vasilikos. To Fyllo. To Pigadi. T’aggeliasma 

Idem. Z 

Idem. Oi Lotofagoi 

Aggelos Rigopoulos. O deilos 

Father Epiphanios. Counsels for life. 

A.Samaraki. Ziteitai elpis 

G.Giannaris. Mikis Theodorakis 

Dimitri Chatzi. To diplo vivlio 

Idem. To telos tis mikris mas polis 

Freddy Germanou. Graps’ to opos to leo 

Alfavitarion. 1955  

Kostas Tsachtzis. I Giagia mou I athina 

Grieksch woordenboek, J.B.Wolters 1908 

Greece. Foto’s 

 

€3 

 

T.Milliex. Ke idou ippos Chloros 

T.Milliex. Bythoskopiseis 

J .P.Divo. Modern Greek coins 

Bertus Aafjes. Griekse kusten 

Th. en H.Karanikas. Ilias Venezis 

Eleni Sarantiti. Morfes 

Van Deinse. Neque caro eius vidit corruptionem (Act.2:3) 

Th. Maskaleris. Kostis Palamas 

H.Scholte. Griekenland  

EOT. Festival Athinon 1988 

Panepistimio Thessalonikis. Ta nea ellinika gia xenous 

Idem. Bien & Rassias : Ploutizo ta ellinika mou. Demotic Greek (2x) 

Iviron Atho. O apostolos petros den pige pote sti romi 

Hendriksen-Platvoet. Griekenland 

Hagelstange. Die Abenteuer des Ithakers Odysseus 

Mavroulidis. The ancient musical culture, literature and drama of the greeks  

Akropolis und Museum 

Ephesos  

Epicurus. Over het geluk 

 

€2  

 

Europalia ‘82: Hellas’ Goden en Mensen. Foto's 

Helmut Berve. Bloeitijd der Griekse beschaving 

Idem. Herfsttij der Griekse beschaving 

Idem. De dageraad der Griekse beschaving 

Lawrence Durrell. The Greek islands 

Buchholz-Karagiorgis: Prehistoric Greece and Cyprus 

Marguerite Yourcenar. Mémoires d’Hadrien 

Mikis Theodorakis. Verzetsdagboek 

Griekse schoolboeken – Neoelliniki grammatiki – Istoria ton archaion chronon – 

Neoteri evropaïki istoria (3’ gymnasiou) - to 2’ biblio mou (1’ dimotikou) 

A & O Griekenland (1976) 

Neue Texte aus Griechenland: Die Exekution des Mythos 

N.Kazantzakis. Zorba the Greek 

P.P.Papaioannou. Grammatiki tis neoellinikis glossis 

Syntaktiko tis neas ellinikis 

Reiswijzer Griekenland (1975) 

F.Weimert. Rodos kennen und lieben 

Que sais-je. Histoire de la langue grecque – La literature grecque moderne – Grammaire de grec moderne 

S. Antoniadou. Rede 

T.Theodorou. To dimotiko tragoudi 

A.W.Gomme. Greece (1945) 

J.P.Weeraat. Nieuw Grieks 

Teach yourself Modern Greek 

Orthografiki kanones 

Goeschenreihe. Neugriechisch 1912 / '18 / '20 / '25 / '28. 

Guide bleu. Grèce. (1975) 

Siphnos.  

Mikis Theodorakis. I Allagi. Provlimata enotitas tis aristeras. 

Allard Pierson Museum. Toneel ten toon 

Homère. L’Odyssee. Aventures d’Ulysse 

Stavrou. O Odysseas sto archaio theatro. 

Griechenlanfuehrer 

Antidoron aan Prof. Sophia Antoniadis 

Instant Greek 

Strip Omirou. Ta peri Kirkis 

Strip Irodotou. Peri foros pantoporou 

Jan Engelman. Twee maal Apollo 

 

KUNST

€5

 

George Grosz. Ecce Homo. grafiek

 

€3

 

The anatolian civilisations

 

HOMOEROTICA

 

€ 3

 

 Hollinghurst. The swimmingpool library

Thomas Mann. Der Tod in Venedig 

 

LITERATUUR  

 

€3 

 

Gerrit Kouwenaar. Val, bom 

Dylan Thomas. Onder het melkwoud 

Spectrum. De opgeverfde haan. Volksverhalen 

 

€2 

 

Virginia Woolf. Orlando 

Vasalis. De vogel Phoenix 

Arnon Grünberg. De heilige Antonio 

Kees van Kooten. Meer modermismen 

Salman Rusdie. The satanic verses 

Rita Mae Brown. Koningin van Amerika 

Hemingway. The old man and the sea. 

Daniel-Robs. Geheimnis des Geistes 

 

SCHOOLBOEKEN

 

€ 5

 

Meijer. Keten der geslachten 

Plato. Keuze uit zijn werk 

Taciti annalium libri 

Lagarde et Michard. XVIIme siècle 

Livius. Ab Urbe Condita . 2 dln 

Herodotus. Historiën 

Ovidii Nasonis. Metamorphoseon 

Cohen. Grieks leesboek 

Slijper. Vormleer voor Homerus en herodotus 

Lodewick. Literaire kunst 

Pindarus. Oden, vert. radt  

 

€ 3 

 

Westerhuis. Latijns citatenboek 

Van Leeuwen. Epiek en Lyriek 

De Geschiedenis der mensheid V 

Verbarium Atticum 

Koenen-Endepols. Klassiek handwoordenboekje. 

K.Schwab. Griekse Mythen en Sagen (2x) 

 

€2 

 

 Latijnse grammatica 

Van Veen. Beknopt overzicht der Griekse Mythologie 

Mots et turnures difficiles 

J.W.Oerlemans. Capita selecta uit de geschiedenis 

 

FILOSOFIE  

 

€ 2

 

De Miollis. Le message de Nicolas Berdiaev  

 

TONEEL

 

€ 2  

 

Shakespaere. Romeo en Jullia 

Shakespeare. Hamlet 

Shakespeare. De getemde feeks 

Publiekstheater. Oidipous van Sofokles  

De Bezige Bij. UBU 

Bourdet. Een pompstation 

 

 

 

 

De fotosessie van 25 maart te Bennebroek

 

 

O nee! Dit is Amsterdam!

Extra zomercursus in Denekamp (5-12/8/2013)

.
Een kleine update, want ik ga nog een week aan Denekamp toevoegen.

Denekamp II is VOL, dat is van maandag 12 augustus tot maandag 19 augustus 2013.
Klooster Denekamp I heeft nog genoeg plaatsen en is van maandag 5 tot maandag 12 augustus. Hier volgt de informatie:

Locatie: Huize Elisabeth, adres: Gravenallee 30, 7591 PE Denekamp
Accommodatie: eenpersoonskamer met wastafel. Vol pension.
Maximaal aantal cursisten: 10
Cursusprijs: 545 € en 45 € inschrijfgeld, (voor 65+ en voor inkomens op minimumniveau 525 € en 45 €) inclusief BTW en exclusief materiaalkosten.
Tegen betaling van 59 € krijgt men op de eerste les een geprepareerde mahoniehouten plank, iconenvoorbeelden, voortekeningen, bladgoud en pigment. Materiaalkosten voor gevorderden in overleg. De prijs van de plank apart is 43 €, de afmetingen zullen 25 cm bij 19 cm zijn. Na inschrijving ontvangt u nog een kleine materiaallijst en de deelnemerslijst.
Programma: in deze week is het doel een eenvoudige icoon te schilderen. Per dag wordt 6 uur geschilderd en we zullen ook een middag aan ontspanning (fietsen of een andere excursie) besteden.
De lessen bestaan uit vergulden met bladgoud, eitemperaverf maken, de verf opbrengen, leren hoe kleding wordt opgezet, en hoe vleespartijen.
Verder is er korte informatie in de vorm van praatjes over kerk-, kunst- en wereldgeschiedenis in relatie tot de iconen, orthodoxe spiritualiteit, materiaalkennis, anatomie, Byzantijnse muziek, en verder zingt men de iconenhymne, leest men het iconenschildersgebed en zijn er verscheidenen dvd's over Byzantijnse geschiedenis en kloosters.
Aanmelding: cursisten dienen zich per email of per post aan te melden. Men wordt verzocht eventuele iconenschilderervaring te vermelden, met name waar men geschilderd heeft. Men krijgt zo snel mogelijk bericht of men geplaatst is; na betaling van 45 € inschrijfgeld is de inschrijving definitief. Het cursusgeld dient na ontvangst van de factuur en een maand vòòr aanvang van de cursus te zijn overgemaakt. Men is bij annulering altijd het inschrijfgeld van 45 € verschuldigd, en bij annulering na een maand vòòr aanvang van de cursus het hele bedrag. We raden u aan zelf een annuleringsverzekering af te sluiten bij bank, verzekeringsadviseur of ANWB (kosten ± 5% van de cursusprijs).
Informatie en aanmelding bij Jan Verdonk, per email: janverd@xs4all.nl, en per post:
Eerste Leliedwarsstraat 32, 1015 TA Amsterdam.
Betaling: d.m.v. een te ontvangen factuur.

Jan van Eijck expositie in Rotterdam

Jan van Eijck (1395-1441) luidde in Noord-West Europa, destijds toonaangevend in de schilderwereld, een nieuwe periode in: het schilderen van het licht. Hij introduceerde de slagschaduw. Hij gaf het licht weer óp de stof of de materie. wat voorheen verguld werd schilderde hij met verf goud. Tot zover de kleding, maar dan de gezichten, die komen tot leven.
De grondering is precies hetzelfde als van de iconen. Ik heb een paar teksten gekopieerd. Ook enkele teksten over de pigmenten die gebruikt zijn in De drie Maria's bij Jezus' Graf.